پیشینه و اعتبار نهج البلاغه

سید رضی ; در سن ۴۷ سالگی در اوج شهرت علمی و سیاسی خویش در سال ۴۰۶ چشم از جهان فرو بست . از میان آثار متعدد او کتاب نهج البلاغه اش شهرتی جهانی دارد ، به گونه ای که از هنگام تألیف آن در قرن چهارم تاکنون به زبانهای گوناگون برگردانیده شده و به اثری فناناپذیر مبدل گردیده است .

سید رضی از میان گفتار و نوشتار بازمانده از حضرت علی (ع) که در میان کتب آن زمان پراکنده بود ، قطعه هایی را که از نظر فصاحت و بلاغت ممتاز بوده برگزیده است ; لذا اینک جای اندوه فراوان دارد که آنچه در این کتاب گرانسنگ باقی مانده است تنها بخشی از سخنان حکیمانه امام (ع) است .

این کتاب که در سال ۴۰۰ ه۰۳۹; . ق به پایان رسیده شامل ۲۳۷ خطبه ، ۷۹ نامه و ۴۸۰ سخن کوتاه است . نهج البلاغه از نظر عمق و محتوا و بلاغت به حدی است که آن را " اخ القرآن " نامیده اند، برخی نیز آن را فروتر از قرآن و فراتر از کلام بشری دانسته اند . این کتاب را می‎توان عالی ترین تفسیر بر قرآن کریم نیز دانست .

مجموع شرحهای نهج البلاغه طی قرون گذشته ، در زبانهای عربی و فارسی و زبانهای دیگر به قلم علمای اهل سنت ، شیعه و حتی مسیحی به صدها جلد می‎رسد . کتاب " در پیرامون نهج البلاغه " نام حدود ۵۰ نمونه از این کتب را با ذکر مؤلفین آنها درج کرده است که برخی از این پنجاه نمونه خود به چند جلد بالغ می‎گردند. " کتابنامه نهج البلاغه " تعداد ۳۷۰ شرح ، ترجمه و حاشیه را شناسایی کرده و نام برده است ، که به اذعان نویسنده شامل کلیه منابع و آثار منتشر شده در مورد نهج البلاغه نیست . فهرست ۲۱ نسخه خطی قدیمی و نیز ۱۶ مورد از شروح نهج البلاغه به زبانهای انگلیسی، اردو، فارسی و عربی را در کتاب " با نهج البلاغه آشنا شویم " می‎توان دید.